Het Oude Nest

Terwijl een zware typhoon over Hong Kong en Zuid China raast, heb ik inmiddels weer voet gezet in Zaandijk, een plaats die ik nog steeds 'thuis' noem. Het contrast is groot. Niet alleen tussen het hectische leven van de grote Aziatische stad en het Nederlandse dorp, ook mijn dagelijkse routine is weer even flink opgeschud, of afgezwakt is misschien beter verwoord. In plaats van iedere dag nieuwe plannen maken en met rugzakken door verre landen te reizen, zit ik nu (en de komende tijd waarschijnlijk) weer voornamelijk achter een computerscherm.

Het was de voornaamste reden om terug te komen. De verzamelde beelden, dit keer met een drone, moeten opnieuw verwerkt worden. Hoewel ik met de gedachte speelde om nog naar Indonesië te gaan, leek het me verstandiger om het China project eerst af te sluiten. Wellicht dat er later dit jaar nog ruimte is om elders een kijkje te gaan nemen.

De laatste weken in China waren afwisselend en nog onverwacht interessant. Van de in het vorige verslag genoemde typhoon kreeg ik uiteindelijk alleen een onophoudelijke regenval te zien. De naderende storm leidde wel tot het annuleren van honderden hogesnelheidstreinen, waardoor ik twee dagen langer dan gepland in Longyang moest verblijven. Op beelden uit Fuzhou, een stad iets noordelijker in de Fujian provincie, waren grote overstromingen te zien, iets waar China dit jaar meer dan voorgaande jaren mee te maken lijkt te hebben. Overigens lijkt dit niet alleen door hevige regenval te komen, maar ook door onzorgvuldig gebouwde dammen en verouderde afvoersystemen in grote steden.

Na de regen in Longyang kwam de regen in Shenzhen. Gelukkig ging het dit keer om de buiige variant in plaats van de onafgebroken versie van het neerdalende hemelwater. Het meest interessant was waarschijnlijk een korte uitstap naar Guangzhou, waar ik eerder een olieraffinaderij aan de rand van de stad had gezien. Ondanks eerdere gebeurtenissen (zoals bij de staalfabriek) besloot ik het risico te nemen. Met een behulpzame taxichauffeur vond ik een redelijk rustige plek waarvandaan ik de drone kon laten opstijgen. Uit het zicht, die les had ik tenminste wel geleerd. Het werd een korte vlucht, want ook in Guangzhou gooide de regen snel roet in het eten. Gelukkig had ik kort voor de druppels begonnen te vallen nog wel een paar overzichtsshots kunnen maken.

Met een visum dat nog ongeveer een week geldig was, besloot ik een provincie te bezoeken waar ik niet eerder geweest was. Hainan ligt ten zuiden van de Guangdong en Guangxi provincie, en ook vrij dicht voor de kust van Vietnam. Het is een eiland, volgens sommige Chinese toeristenbrochures zelfs van tropische aard. Ook ligt het in de Zuid-Chinese Zee, een gebied waar de laatste jaren veel om te doen is. China claimt het leeuwendeel van de zee, terwijl andere landen (zoals Vietnam en de Filippijnen) ook aanspraak maken op bepaalde gebieden. De Verenigde Staten spelen een aparte rol als buitenstaander die officieel de 'vrije doorvaart' van deze cruciale zeeroute wil beschermen.

Het toeval wilde dat ik een dag na de uitspraak van Permanente Hof van Arbitrage in Den Haag in Sanya aankwam, de meest zuidelijke stad op het eiland. Een uitspraak overigens die de Filippijnen in het gelijk stelde, en de territoriale ambities van China in twijfel trok. Na de landing op het kleine vliegveld stapte ik direct in een taxi, om iets later een apart tafereel te aanschouwen. In de baai voor de stad lagen negen grote witte schepen van de Chinese kustwacht voor anker. Met de boeg richting de Zuid-Chinese Zee, alsof er een statement gemaakt werd dat China klaar is om de strijd aan te gaan. Waarschijnlijk niet militair, hoewel dit natuurlijk een belangrijk pressiemiddel is ten opzichte van de kleinere landen in de regio. Een Engelstalige staatskrant kopte dat de uitspraak van het Hof 'betekenisloos en niet bindend' was. Documentaires op televisie gingen over oude vissers die al generaties lang door het gebied voeren. Het is een interessante kwestie om te volgen, gedeeltelijk ingegeven door toenemend nationalisme in het land.

Voor veel Chinezen is Sanya allesbehalve een plek om zich druk te maken over politieke vraagstukken. Het is voor veel binnenlandse bezoekers vooral een stad om vakantie te vieren. In de vroege ochtend en laat in de middag zijn de stranden goed bezet, wordt er gezwommen, kun je jetski's huren. De welgestelde Chinezen varen in jachten rond en slapen in peperdure luxe hotels, waarvan een aantal overigens op opgespoten schiereilanden is gebouwd. Als knipoog misschien naar Dubai, of wellicht zelfs de Spratly archipel (één van de meest controversiële gebieden waar China kunstmatige eilandjes heeft aangelegd).

Voor mij was het een beetje van beide, misschien iets rustiger aan doen, maar tegelijkertijd wel met de drone op stap. Het lukte om wat beelden te maken van de stranden, een groot boeddha beeld, kleine vissersgemeenschappen (soms contrasterend met moderne, hagelnieuwe flatgebouwen), dure resorts, maar ook van de kustwacht en een olieboorplatform. Centraal stond in ieder geval dat het voorzichtig vliegen was. Hainan bleek, niet geheel onverwacht, een bolwerk te zijn van de Chinese marine. Meerdere keren moest ik vluchten afbreken omdat er bewakers naar me toekwamen, of omdat ik zelf in de gaten had dat het niet verstandig was om een drone de lucht in te sturen. En één keer werd ik door (vriendelijke) militairen meegenomen naar een politiebureau, om uitleg te geven waarom ik over een vissersdorp vloog.

De vakantievierende Chinese toeristen, de ontspannen lokalen (ook hier leek een soort 'eilandmentaliteit' te heersen, in positieve zin), migrantenarbeiders van het vasteland, gedisciplineerde mariniers, en dan ook nog buitenlandse (veel Russische) bezoekers. Een bonte verzameling van culturen en achtergronden.

Van de genoemde onderwerpen was het olieboorplatform waarschijnlijk het meest interessant. Het was de laatste dag in China, letterlijk op de laatste dag dat het visum geldig was. Hoewel ik met de gehuurde brommer (net als in Yangshuo werd hier niet moeilijk gedaan over buitenlanders op scooters) eerst richting een strand reed, maakte ik al snel rechtsomkeer. Mijn oog was opnieuw op het booreiland gevallen dat voor de kust lag.

Bij een klein vissershaventje (waar ik eerder met de drone had rondgevlogen) keek ik of er iemand was die eventueel met een boot richting het boorplatform wilde varen. Een goedgeluimde visser vond dat geen probleem. Na een korte onderhandeling (in mijn beste Chinees) belandden we op een prijs die voor beide partijen acceptabel was. Iets later voeren we de haven uit in een niet al te grote vissersboot.

Met goede zin keek ik uit over de zee, maar al snel werden de golven een stuk hoger dan verwacht. De visser en zijn collega keken geamuseerd hoe ik me aan de rand van de boot vasthield. Hoewel mijn opa zeeman was, kan ik niet zeggen dat ik zijn zeebenen geërfd heb, een behoorlijk gemis in deze situatie. Toen we na ruim een uur varen eindelijk bij het booreiland (dat daar lag voor onderhoudswerkzaamheden) aankwamen, en ik de drone in elkaar probeerde te zetten, sloeg de zeeziekte direct toe. Terwijl we op de rollende golven dobberden, keek ik op een scherm naar beelden van een drone die recht over het platform vloog. De perfecte combinatie voor 'motion sickness'. Achteraf vind ik het bijzonder dat er nog een paar bruikbare beelden zijn gemaakt, en dat ik de drone (met horten en stoten) op het dek wist te landen. De terugvaart was op z'n zachts gezegd onprettig, en het voelde als een verademing om vaste grond onder de voeten te voelen.

Diezelfde avond vloog ik naar Hong Kong, met nog drie uur op het visum over. De douane beambte fronste even zijn wenkbrauwen, maar gaf het paspoort met een brede glimlach (en felrode stempel) terug.

Ik bracht nog bijna een week door in Hong Kong, en maakte een uitstapje naar Macau. Met de drone maakte ik opnamen van de stad, de containerhaven, opnieuw een groot boeddhabeeld, parken, casino's (in Macau), en nog een aantal onderwerpen. Het waaide vaak erg hard, en was opnieuw snikheet, maar veel regen viel er gelukkig niet. En halverwege de week besloot ik een punt achter deze reis te zetten.

Zo 'vierde' ik het begin van mijn verjaardag op de luchthaven van Beijing, waar ik een half uur na middernacht moest overstappen op een groter toestel van China Southern Airlines. Het was apart om 'met het licht mee te vliegen'. De route over Siberië en het tijdstip van vertrek zorgden ervoor dat het de hele vlucht leek alsof de zon opkwam. Een rood oranje gloed aan de horizon. Bij aankomst op Schiphol brak het licht definitief door, en niet veel later was ik thuis, verwelkomd door mijn ouders en zus.

Ook aan deze reis is weer een eind gekomen. Ik verruil de bussen, treinen, hotels, straten en paden van China voor de klinkers van de Lagedijk, en een bureau met computerschermen en harde schijven. Visueel reis ik dus nog wel even door, en hopelijk vind ik ook nog wat tijd om een aantal korte clips te monteren en online te zetten. Voor nu in ieder geval bedankt voor het meelezen (en -reizen misschien een beetje). En wie weet tot een volgende keer.

Stef