Karachi

Karachi, aan de Arabische Zee, is bereikt. Na meer dan 3,5 maand dwars door China en later Pakistan te hebben gereisd is dit het eindstation van een soms vermoeiende maar vooral aparte en interessante reis. Op een regenachtige junidag schreef ik in Qingdao op een vel papier wat de eventuele volgende mogelijkheden waren. Het voetbalavontuur zat erop, ik had wat Chinees gestudeerd, en nieuwe beslissingen moesten gemaakt worden. Direct naar huis, via Hong Kong naar huis, of nog een langere reis maken door China en hopelijk Pakistan. Dat laatste plan was de meest uitdagende keus, vooral om de Karakoram Highway te bereizen, meer van China te zien, en om hopelijk een kijkje te nemen in het dagelijks leven van de gemiddelde Pakistaan. Twijfel was stelselmatig aanwezig, en sloeg helemaal toe op het moment dat de verschrikkelijke overstromingen begonnen. Pakistan was wekenlang ongewild wereldnieuws en kampt tot op de dag van vandaag met de gevolgen van één van de grootste en heftigste natuurrampen die het land ooit getroffen heeft.

Uit voorzorg kocht ik in Urumqi een visum voor Kyrgizië. Nauwlettend hield ik het nieuws in de gaten (de Engelse website van Al Jazeera had de beste en meest accurate informatie) en eventueel kon ik uitwijken naar Centraal Azië om van daaruit naar huis te vliegen. Het einddoel in China was Kashgar en terug naar Oost China was geen optie. Op een gegeven moment raakte ik overtuigd dat het mogelijk was alsnog naar Pakistan te gaan, en zoals iedereen heeft kunnen lezen ben ik dwars door het land getrokken. Niet zonder problemen of obstakels, maar achteraf is het meer dan de moeite waard geweest.

Karachi is een stad met een slechte naam, en in sommige opzichten terecht. De afgelopen week zijn er meer dan honderd doden gevallen bij verschillende, op zichzelf staande, incidenten. Het grootst aantal slachtoffers viel in een straat waar het metaal uit de stad verzameld wordt ter recycling. Een groep gewapende mannen op motoren opende het vuur en schoot willekeurig dertien mensen dood. Bomaanslagen zijn de afgelopen jaren onderdeel van het dagelijks leven geweest en de stad wordt verdeeld door vooral politieke lijnen. Aanhangers van verschillende politieke partijen, die etnisch georiënteerd zijn, vechten openlijk vetes uit waarbij regelmatig dodelijke slachtoffers vallen. Verder vind je hier gewapende bendes, georganiseerde maffia, en elementen van Al Qaida, wat je bij elkaar een explosieve mix kunt noemen.

Gelukkig, laat ik dit nog even afkloppen, heb ik van dit alles niets gezien. Wat wel zichtbaar is, is de enorme armoede. Eigenlijk is Karachi wat dat betreft zoals veel andere megasteden in ontwikkelingslanden, op ieder kruispunt worden auto’s en rickshaws benaderd door fysiek (en/of mentaal) gehandicapten, jonge vrouwen met kinderen op hun schoot, ouderen met een verdwaasde blik in hun ogen, maar ook mensen die nog iets proberen te doen voor een paar rupees, krantenverkopers, ruitenwassers, en jochies die fel gekleurde vogels proberen te slijten. Grotere vogels, haviken, enorme kraaien, en andere soorten, cirkelen 24 uur per dag over de stad op zoek naar voedselresten die te vinden zijn in de uitgestrekte vuilnishopen. Veel mensen slapen op straat, en in de trein uit Lahore zag het er in kleinere steden die we passeerden vergelijkbaar uit, sloppenwijken met de wellicht bekende milieu- en humanitaire problemen. Het is enigszins beangstigend dat de bevolking van Pakistan verwacht wordt te verdubbelen naar 350 miljoen over veertig jaar, zeker als je de grote steden in ogenschouw neemt. Voeg hier aan toe de relatieve politieke instabiliteit, en niet in de laatste plaats het klimaat in Karachi en Lahore (in beide steden loopt het in de zomer tegen de vijftig graden, zelfs nu is het in Karachi over de 35), en het lijkt onwaarschijnlijk dat de problemen kleiner of opgelost zullen worden in de komende decennia.

Verder is Karachi het economische hart van Pakistan, heeft het net zoveel inwoners als Nederland, en kun je er mensen vinden die uit alle windstreken van het land zijn neergedaald. Vijfentwintig procent van het nationaal inkomen wordt hier gegenereerd. Straten zijn over het algemeen chaotisch druk, al was het gisteren bijna uitgestorven in het gedeelte waar ik verblijf. Zondagen zijn rustdagen, voor de meesten tenminste.

Hoewel ik verhalen over diefstal, gewapende overvallen, en een hoger dan gemiddeld veiligheidsrisico meestal luchtig bekijk, voelde ik me toch niet erg op mijn gemak toen ik eergisteren het treinstation verliet. Misschien dat 24 uur in een trein, met mensen om je heen die je continu waarschuwen dat je voorzichtig moet zijn en dat Karachi een gevaarlijke stad is, daar aan bijdroegen. Of wellicht dat het ook niet onverstandig was hier wat voorzichtiger en behoedzamer te zijn dan in Lahore of Islamabad. Inderdaad is de politie hier grootschalig aanwezig en zijn Rangers te vinden rondom drukke wegen of gevoelige plaatsen. Het Sheraton hotel (waar ik op uitkijk) is hermetisch afgesloten en hetzelfde zal ongetwijfeld gelden voor andere potentiële Westerse doelen zoals de Amerikaanse ambassade. Ook regeringsgebouwen, politiestations, en kantoren voor leger en marine worden zwaar bewaakt. Toch gaat het dagelijks leven gewoon door. Gisteren speelden jongelui overal cricket op straat (en kreeg één werper het voor elkaar mijn videocamera van de stoep te gooien met de cricketbal, gelukkig zonder schade op het eerste oog, maar ik schrok me wel wezenloos), en vandaag gaan mensen weer naar hun werk. Restaurants zijn weer gevuld tussen de middag en ’s avonds en de chaos op straat die ik gisteren, zondag, miste, is nu weer in alle hevigheid terug.

Als je het over vreemde situaties hebt, was afgelopen donderdagavond wel een hoogtepunt. Donderdag schijnt voor Sufi moslims (die ‘pirs’, een soort heiligen, aanbidden) een grote dag te zijn. Dit kan gepaard gaan met grote bijeenkomsten waar muziek gespeeld wordt of traditionele zang te horen is. Door de recente veiligheidsproblemen in een aantal gedeelten in Pakistan zijn dit soort bijeenkomsten door de lokale regering en politie verboden, maar ik had het geluk dat ik door iemand naar een bruiloft werd gebracht. Hier speelden twee schijnbaar wereldberoemde Sufi muzikanten. Twee broers, waarvan één doof, treden in de hele wereld op, en gaven die avond in een grote tent in een dure buitenwijk in Lahore een privé concert voor de aanstaande bruid en bruidegom, plus familie. Helaas mocht ik geen foto’s of videobeelden maken (vooral met het oog op het gescheiden publiek, vrouwen zaten aan één kant van de zaal, mannen aan de andere) maar het was meer dan indrukwekkend om te zien. De dove broer begon op een gegeven moment met zijn drum rondjes te draaien, steeds sneller, maar bleef het ritme van de muziek aanhouden. Op het eind draaide hij zo snel dat hij de drum niet meer vasthield maar wel bleef spelen, tegelijk met zijn broer, erg apart om te zien en horen. Hierna zouden ze een klein concert op een geheime locatie geven waar ik met dezelfde man heenging. De ‘setting’ was bijna spookachtig. Midden op een pikdonkere begraafplaats hing één gloeilamp te branden boven het graf van een heilige ‘pir’. Helaas ging dit alles niet door omdat de bruiloft uitliep maar al met al was het een meer dan geslaagde avond.

De treinreis van Lahore naar Karachi, met de toepasselijke naam Karakoram Express, ondervond enige vertraging. Gelukkig had ik mezelf getrakteerd op een ‘business class’ ticket en vermeed ik zo de overvolle, normale coupés. Ik deelde een compartiment met een zwijgzame man (die verder ook geen Engels sprak) maar zat een groot gedeelte van de reis in de comfortabele stoelen in het gangpad (waar menig Pakistaan regelmatig een praatje kwam maken). De trein die er 16 uur over had moeten doen om in Karachi aan te komen, kwam uiteindelijk bijna 24 uur na vertrek het centraal station van de stad binnenrollen.

Dat was eergisteren. Als het goed is, vertrek ik morgen uit Pakistan, na hier in een maand van noord naar zuid te hebben gereisd, en vlieg ik naar Dubai. Dit lijkt me een mooie afsluiting van een lange reis, en een nog langer verblijf in Qingdao, maar aanstaande zaterdag hoop ik wel weer in Amsterdam op een (zaal)voetbalveld te staan.

Voor nu, groeten uit een warm Karachi, Pakistan.