Saigon naar Zaandijk, de wereld is klein

Van de drukke, chaotische wegen van Saigon, gevuld met talloze brommers, naar een straatje waar alles rustig oogt, af en toe een fietser voorbij rijdt. Tropische temperaturen en een brandende zon tegenover een miezerige regen, op een slome grauwe winterdag. Ik ben weer terug in Zaandijk en het contrast met de afgelopen weken kan haast niet groter zijn. Maandagavond laat arriveerde ik op Schiphol, na een lange vlucht met Aeroflot, vanuit Saigon en via Moskou naar Amsterdam.

Vietnam vormde het staartje van deze reis. Een land dat jarenlang verscheurd is geweest door een burgeroorlog, een onafhankelijkheidsoorlog, of volgens sommigen een wereldoorlog. Welk 'label' je er ook op wilt plakken, de recente geschiedenis van het land is als tragisch te beschouwen. Maar vandaag de dag ziet Vietnam er heel anders uit. Het is één van de snelst groeiende economieën in de regio, de jonge generatie heeft het internet omarmt, en er lijkt een optimistische sfeer te heersen. Wat niet wil zeggen dat wonden uit het verleden helemaal genezen zijn. Er is nog altijd (politieke en economische) rivaliteit tussen Noord en Zuid, en de gevolgen van de oorlog zijn door het hele land terug te vinden.

Ik bracht tijd door in Hanoi, Saigon (tegenwoordig de naam 'Ho Chi Minh Stad' dragend), en de Mekong Delta. Iets te veel in de steden eerlijk gezegd, wat vooral kwam omdat ik nog wilde proberen in een kledingfabriek te filmen. Dat is uiteindelijk gelukt, maar het kostte wel de nodige tijd en moeite.

Hanoi heeft een karakteristieke oude stad, eveneens het gedeelte waar het gros van de buitenlandse toeristen verblijft. Prachtige oude huizen, nauwe straatjes, een plaats waar de tijd soms lijkt te hebben stil gestaan (wanneer je de ellenlange stroom aan brommers even weg denkt). Overal drinken mensen koffie, een overblijfsel van de Franse overheersing. In kleine donkere barretjes, of hippe, chique lunchcafés. De koffiecultuur floreert. Kleurrijke, drukke markten waar mensen hun dagelijkse boodschappen doen. Oude Boeddhistische tempels en kathedralen kriskras door elkaar. Een fotogenieke stad.

Hoewel alle ingrediënten aanwezig waren om mooie beelden te maken, lukte het me in Hanoi dit keer niet zo goed. Misschien kwam het door het weer (het was zwaar bewolkt met af en toe een spatje regen), of wellicht was ik te veel bezig met het proberen organiseren van een fabriekbezoek. Dat laatste bleek in Hanoi een brug te ver. Ik kwam hier niet verder dan een paar gesprekken met wat ambtenaren, wat op zich wel een interessant kijkje gaf in de keuken van de lokale overheid.

Ik besloot door te vliegen naar Saigon, vooral omdat het in het centrale gedeelte van Vietnam op dit moment regenseizoen is. Saigon is de grootste stad van het land en met recht het economische hart van Vietnam te noemen. De groeicijfers die de metropool kan overleggen zijn inderdaad indrukwekkend, bijna twee keer zo hoog als het gemiddelde van de natie.

Het hoogtepunt in Saigon was nu wel een bezoek aan een middelgrote kledingfabriek. Onder meer interessant omdat Vietnam een belangrijke concurrent is geworden van China op het gebied van (o.a.) kleding export. Opnieuw had dit de nodige voeten in de aarde, maar vanaf het eerste moment had ik er wel een goed gevoel over. Een familiebedrijf dat relatief goed voor zijn werknemers zorgt, een website in het Engels heeft, en open is over de bedrijfsvoering. Na een kort telefoongesprek met de Amerikaanse marketing directeur kon ik direct op gesprek komen. Normaal gesproken is filmen uit den boze, maar ik had het geluk dat er een aantal dagen later een groep Amerikaanse studenten op bezoek kwam, waardoor de fabriek een extra schoonmaakbeurt kreeg. De grote baas zelf vond het geen probleem dat ik wat beelden zou maken, met als (bescheiden) tegenprestatie een kort reclame filmpje over de fabriek. Dat deed ik graag.

Verder zat ik veel achterop brommers, bezocht ik het oorlogsmuseum, liep rond op wat lokale markten, bewonderde de skyline vanuit een aantal invalshoeken, kwam ik vast te zitten op een dak van een flat tijdens het maken van een avond timelapse, slenterde door parken, en bekeek ik een lokale voetbalwedstrijd.

De laatste dagen van de reis bracht ik door in de Mekong Delta, het zuidelijkste gedeelte van Vietnam. Een gebied van rivieren en rijstvelden, kleinere steden, dorpen. De lach van de mensen in Hanoi en Saigon kwam je hier in overtreffende trap tegen. Ik bracht onder meer een dag door op een boot, huurde een keer een brommer, en overal waren er de vrolijke, soms verbaasde gezichten van de lokale boeren en dorpsbewoners.

Een goede plek om deze trip af te sluiten. Net als de voorgaande reis was ook deze keer één van de hoofddoelen het maken van nieuwe videobeelden. Hierdoor was het soms moeilijk om vrij te reizen, met een open blik een volgende plek tegemoet te gaan. Het filmen van bankkantoren, borden met aandelenkoersen, fabrieken, is geen onderdeel van het repertoire van de gemiddelde reiziger. Maar ook nu ben ik weer in allerlei aparte situaties verzeild geraakt, heb ik nieuwe plaatsen gezien, andere plaatsen opnieuw bezocht, en toch weer veel geleerd.

De komende weken, maanden, staan opnieuw in het teken van het verwerken van de beelden. Daarna? In één woord, ongewis.

Voor nu een hartelijke groet uit Zaandijk, en alvast fijne feestdagen gewenst.

Stef