Shanghai!

Inderdaad, met een uitroepteken. Wat een verschrikkelijk gave, bruisende, interessante metropool, waar ik langer had kunnen, en misschien wel moeten, blijven. Alsof de duivel er mee speelt, of het tenminste een mooi symbolisch teken is, zit ik nu 'opgesloten' in mijn eigen kamer in Qingdao. Blijkbaar hadden de Koreaanse kamergenoten niet begrepen dat ik gisteravond (laat) terug was gekomen en hebben ze het slot van de deur dicht gegooid. Het toeval wil dan natuurlijk ook dat mijn telefoon geen tegoed meer heeft, dus het wordt wachten totdat één van beiden terug komt, hopelijk snel want een ontbijt/lunch/brunch gaat er best in op het moment.

Een week in Shanghai, het voelt nu alsof ik er niet geweest ben, terwijl ik gisteren het idee had dat ik er maanden had doorgebracht. Eén ding heeft het in ieder geval opgeleverd, en dat is dat ik een nieuw hoofdstuk in Qingdao kan doorstrepen. Als ik door zou gaan met wat Chinees leren, of tenminste langere tijd in dit land wil doorbrengen in één plaats, zal dat of Shanghai of Beijing worden. Eerlijk gezegd vraag ik me op dit moment af waarom ik niet in de eerste plaats naar Shanghai ben gegaan want het is duidelijk dat het een uitvergroting is van alles wat ik in Qingdao gezien heb. Het is weliswaar verwesterd en in dat opzich misschien 'minder Chinees', maar er zijn zoveel verschillende wijken, andere gezichten, interessante invalshoeken, dat daar wel doorheen te prikken valt.

Ik ben echt door de stad 'geraasd', maakte dagen die begonnen rond 6-7 uur, en die eindigden rond 10 uur 's avonds. Ik verbleef in hostels en het was even wennen weer met andere reizigers, studenten, of werkenden in dezelfde kamer te slapen. Uiteindelijk was het allemaal geen probleem en was het interessant te horen wat de verhalen van anderen waren. Een Amerikaan die vanuit India door Nepal en Tibet naar China was gekomen, een Engels meisje dat 2 jaar in Japan Engelse les had gegeven, een jongen uit Hong Kong die een sollicitatiegesprek had bij Qatar Airways, een gepensioneerde Australiër die de halve wereld over reisde, een Amerikaanse die 2 maanden 'taichi' ging studeren vlakbij Beijing, een Zweed die 4 jaar in China had gestudeerd en nu freelance journalist was geworden. Kortom, de contacten die het interessant maken, en die ik in Qingdao (node) gemist heb.

Dat neemt niet weg dat ik het gros van de tijd in de stad heb doorgebracht, mezelf meerdere malen 'voorbij gerend', maar dat is wat het leuk maakt. Het metronetwerk in Shanghai is fantastisch, eerlijk gezegd beter georganiseerd, uitgebreider, en sneller dan in Beijing. En uiteraard een wereld van verschil met Qingdao (waar in 2016 een metrolijn gepland staat). Door de stad reizend beland je van de ene wijk in de andere waardoor je letterlijk door verschillende werelden heen geloodst wordt. Ik zie mezelf nog steeds niet als een gemiddelde toerist (ook al ben ik dat op sommige momenten natuurlijk wel), en belandde in Shanghai ook weer in interessante situaties. Inmiddels ben ik wel 'verslaafd' geraakt aan mijn videocamera en lijken de foto's die ik maak nergens meer op. Continu lijk ik op zoek naar 'beelden' en tegelijkertijd probeer ik gewoon zoveel mogelijk van een plaats te zien. Op dag 1 rond het middaguur (om 4 uur 's ochtends vertrokken vanuit de universiteit in Qingdao) had ik een mooi overzichtshot van 'de Bund' in gedachte, de straat waar de oude, statige Franse gebouwen staan, het hart van toeristisch Shanghai en wat verder een Chinees 'Wall Street' moet worden (zie de stier in de foto's). Uiteraard bleek het lastiger dan gedacht omdat er behoorlijk veel gebouwd werd en de waterkant volledig afgeschermd was. Na lang 'zwoegen' en proberen een ingang/sluiproute te vinden, kwam ik uiteindelijk terecht in een splinternieuw appartementencomplex waar ik zeer geïnteresseerd naar binnen liep. Een voordeel van de overhemden die ik (vaak) draag, is dat veel Chinezen je serieus nemen (in plaats van slippers, korte gerafelde broek, en t shirt, ook wel lekker op z'n tijd natuurlijk maar niet in de grote stad). Ook nu was dat het geval, want na een korte 'introductie' werd ik naar de 25e verdieping gebracht waar ik één van de appartementen kon bezichtigen (en wat kon filmen vanaf het balkon). Het was trouwens een kolossale ruimte, ingericht met strak 'design', met een prijskaartje van 16000RMB per maand.

Andere 'overzichtshots' maakte ik bij Nanjing Lu, de meeste bekende winkelstraat in Shanghai, waar het 's zwart zag van de mensen. Alle toerbussen met Chinezen die uit het hele land op de Expo af komen, worden 's avonds naar Nanjing Lu geleid, wat bijna idiote taferelen oplevert, of tenminste een chaotische drukte. Iets van deze drukte wilde ik wel op beeld zetten maar dat leek erg moeilijk. Een gebouw aan het eind van de straat leek soelaas te bieden maar al snel werd duidelijk dat het lastig was een raam te vinden voor een uitzicht, het was, hoe kan het ook anders, een 'shopping mall'. Maar, onder het mom van 'those who are persistent succeed', liep ik op de eerste de beste (nood)uitgang af en kwam terecht in een pikdonker trappenhuis. Met mijn telefoon als enige verlichting liep ik naar boven, en inderdaad, vanaf de 6e verdieping kon ik een behoorlijk aardig shot pakken van de menigte, 'mission accomplished'.

Gisteren was nog een voorbeeld van de moeite die ik (om de één of andere reden) telkens neem om interessante invalshoeken te vinden. Vier jaar geleden (tijdens een 'bliksembezoek' aan Shanghai) was ik bij de 'Nanpu' brug geweest waar je destijds op kon rondlopen en prachtige uitzichten van Shanghai kon bewonderen (en een gave cirkelvormige verkeersader kon zien). Dit keer bleek het wat ingewikkelder hetzelfde te doen omdat de brug afgesloten was (om te bezichtigen) in verband met de Expo. De barrière twee politieagenten en twee militairen die de ingang 'bewaakten', waren in dit geval even iets te groot om door te breken. Maar er staan ook de nodige flats in dezelfde omgeving dus ging ik het wat anders aanpakken. Gewoon binnen wandelen is niet aan de orde want overal staan veiligheidsagenten en dan is er ook nog een stalen deur met dubbele beveiliging. Maar in het eerste het beste gebouw leek ik geluk te hebben, de deur ging net open voor een stokoude vrouw, en vriendelijk als ik ben, hield ik de deur voor haar open. De beveiliger kon een glimlach niet onderdrukken en liet me doorgaan naar de lift. Op de 26e verdieping dacht ik een prachtig uitzicht te vinden maar er waren geen ramen te bespeuren die 'de goede kant' op wezen. Twee minuten later stond dezelfde bewaker ineens voor mijn neus en kreeg ik een persoonlijke, ongewilde, escorte terug naar de begane grond. Het was duidelijk dat dit niet de bedoeling was. Hetzelfde 'ritueel' herhaalde zich een paar keer, maar uiteindelijk leek ik het geluk aan mijn zijde te hebben en stond ik op de 19e verdieping van een torenflat. Alleen opnieuw aan de 'verkeerde kant'. Hoewel het zeker de moeite waard was, vond ik het blijkbaar toch niet 'goed genoeg' en bekeek ik de volgende mogelijkheid. Om 9 uur ging mijn vliegtuig, het was half 3, en ik had nog een andere stop gepland, verder moest ik mijn tas nog ophalen in het hostel (aan de andere kant van de stad). Ik liep door de portieken en zag een raam open staan, keek naar binnen, en in mijn beste Chinees vroeg ik of de mensen misschien wisten waar ik een goed uitzicht kon vinden. Je raadt het al, 5 minuten later zat ik aan een kop thee met een 35 jarige Chinees en zijn vrouw. De man was designer en ontwierp o.a. meubels, maar richtte ook complete woningen in. Wat een vriendelijkheid, plus ik had het 'shot' waarvoor ik was gekomen.

Omdat ik niet alleen maar het 'nieuwe gezicht' van Shanghai wilde zien maar ook wat van de oude stad wilde bekijken ging ik op zoek naar een wijk die niet 'toegewezen' is als toeristisch of 'gerenoveerd' (wat in het Chinees betekent met de grond gelijk maken en opnieuw opbouwen). De beste optie was een metrolijn te pakken die bovengronds ging en zo te zien welke gebieden er interessant uitzagen. Ik vond er twee waar ik in totaal ongeveer een dag doorbracht. En inderdaad, dit waren niet de plaatsen waar de groepen met petten en vlaggetjes doorheen liepen, en ook niet waar veel westerlingen woonden, werkten, of überhaupt dagelijks kwamen. Een middag liep ik rond op een superdrukke markt, bezorgde ik de lokalen een hartverzakking (of meer een grote lach) door bovenop een muur te gaan staan om het geheel te filmen, en liep ik ook nog rond op een tegen de vlakte gewerkte woonwijk. Een andere ochtend was ik te vinden in typische wijk waar de straatjes zo nauw zijn dat je er amper kunt passeren. De mensen waren verbaasd me te zien, waren vriendelijk, en lachten me in de meeste gevallen toe (ook al weet je nooit wat er omgaat in de hoofden van de mensen als ze lachen hier).

Vier jaar terug was ik hartelijk ontvangen door drie jongens die destijds voor Aegon werkten. Dit keer belde ik één van hen op en vroeg of we samen wat konden gaan doen. De andere twee werkten nu in een andere stad en Tian Ye, die als enige was overgebleven, werkte nu voor een Chinees bedrijf maar had flink promotie gemaakt en was nu 'manager', een begrip waar je veel verschillende soorten uitleg aan kunt geven. Zaterdagavond at ik samen met hem en twee vrienden in een chique Chinees restaurant, 'hotpot', wat zo'n beetje een Oosterse variant is van onze welbekende fondue. Het grootste verschil is eigenlijk dat het eten gekookt wordt in water in plaats van dat er olie gebruikt wordt.

De Expo heb ik ook twee dagen bezocht, de wereldtentoonstelling waar zo'n beetje ieder land van betekenis (en ook niet) vertegenwoordigd is. De eerste dag stond ik om 7 uur in de rij voor de toegangspoorten (had even moeten checken hoe laat het begon, om 9 uur) en was erg vermoeiend. De tweede dag ging ik beter voorbereid op pad en kon ik meer zien en er ook meer van genieten. De paviljoens zelf ben ik niet heel veel in geweest, vooral omdat de rijen zo belachelijk lang waren (soms langer dan 3-4 uur), maar eromheen gebeurde net zoveel, zoniet meer. Ik at stroopwafels in het Nederlandse paviljoen, Vlaamse friet in het Belgische, en dronk Coca Cola, dagen van 'junkfood', maar een welkome afwisseling van het kantine eten in de universiteit. Lichtshows, fonteinen, vermoeide maar geïnteresseerde en enthousiaste Chinezen, allerlei culturen op een paar vierkante kilometer. De wereld verandert zo snel, Chinezen worden kapitaalkrachtiger, willen steeds vaker naar het buitenland, maar voor sommigen is de Expo de enige mogelijkheid iets buiten China op te vangen (naast het internet natuurlijk). Toch lijkt dit pas het begin van de toekomst, met een op termijn sterker wordende Chinese munt, een economie waar de binnenlandse markt bijna explodeert (de huizenmarkt is maar één voorbeeld, als je om je heen kijkt, lijkt alles en iedereen gefixeerd op zoveel mogelijk winkelen, status verwerven, etc), een VS, en nu ook Europa, met een enorm schuldenprobleem (wat al zolang duidelijk is maar blijkbaar nooit belangrijk genoeg was om naar te handelen), een alsmaar groeiende wereldbevolking, voedsel- en waterschaarste, opdrogende olievelden, en ja, mijn scriptie onderwerp, klimaatverandering. Ga zo maar door. Maar, kort door de bocht, de Expo was de moeite waard, weliswaar geen spektakel zoals de Olympische Spelen, maar toch interessant genoeg om weer te hebben meegemaakt.

Eén van de Koreanen is inmiddels terug gekomen, ik ga op zoek naar wat eten. Shanghai was fantastisch, en ik zou nog een half boek vol kunnen schrijven, maar dat maakt het onleesbaar voor jullie en wel erg vermoeiend voor mij. Nog in vogelvlucht: ben naar de Jiatong universiteit geweest en daar rondgekeken, een grote toeristische toren 'beklommen', het treinstation bekeken, winkelstraten doorgeploegd, in een Franse wijk rondgelopen, mezelf compleet te buiten gegaan aan het fantastische eten, in een kantorengebied rondgestruind, op een 'filmset' terecht gekomen, duizend metro stations gezien, en ga zo maar door. Het was een week, maar het voelde aan als een jaar, gaaf.