In sneltreinvaart

De airconditioning draait overuren als ik met een zak fruit de kamer van het kleine guesthouse binnenstap. Ik bots met mijn rugzak tegen de deuropening terwijl ik me de kubus in werk en vraag me af waar ik eigenlijk beland ben. In de lift had ik een kort gesprek met een Afrikaan die handel dreef met mensen in Düsseldorf, terwijl een jong echtpaar uit Maleisië rustig voor zich uitstaarde. Voordat ik dezelfde lift instapte, kwam er een kleurrijk gezelschap uitgelopen, misschien twee Amerikaanse toeristen, een vrouw uit Bangladesh, een hard ogende Iraniër met achterover gekamd haar, een oudere Cantonese man met een grote bril op, en een Spaanse backpacker. Vanochtend at ik een ontbijt van Indiase chapatis, en net heb ik een groot bord rijst en rundvlees op. Als tussendoortje deed ik me tegoed aan een Franse croissant, net voordat ik bij een Pakistaanse kapper mijn haar liet knippen.

Met andere woorden, ik ben in Hong Kong, Kowloon om precies te zijn, in het toeristische epicentrum van een stad waar elf jaar geleden mijn interesse in China en Azië begon.

Het is snel gegaan dus, en van de afgelopen 7 dagen heb ik er meer dan 2 in bussen en treinen doorgebracht. Vorige week vrijdag at ik mijn laatste stoombroodjes in Qingdao voordat ik de trein instapte naar Xian. Om te zeggen dat het een interessante reis werd, niet echt, maar het was wel uit te houden. Als je 24 uur lang in een trein zit, ligt, staat, en loopt, raak je op een gegeven moment het gevoel van tijd en ruimte een beetje kwijt, op een positieve manier. De trein wordt voor een dag je 'thuis' en je moet er het beste van maken. De medereizigers, allemaal Chinezen, worden voor even je beste vrienden. In mijn geval waren dat een groep kinderen die aangespoord werd door hun moeders om Engels te oefenen, een oudere man die huiswaarts keerde, en een groepje onderbouwleraren van een school in Xian. Binnen een half uur kreeg ik van de brutaalste jongen een goudvis in een afgesloten plastic zakje cadeau, waar dan ook nog een sleutelhanger van gemaakt was, hier heb ik de hele reis tegenaan moeten kijken. Terwijl het arme beestje spartelend op zoek was naar eten en zuurstof, keek ik af en toe naar buiten, las ik een boek over binnenlandse politieke ontwikkelingen, luisterde ik naar muziek, en probeerde wat te slapen. Voor de goudvis uiteindelijk een zegen dat hij mij tegenkwam, want bij aankomst in Xian belandde hij in een mooie, grote vijver van het hostel.

Xian was eerlijk gezegd niet spectaculair. Ik was hier vijf jaar eerder geweest en kon weinig verschillen zien. Het enige gebied dat wel een complete 'makeover' had gehad was de voor sommigen bekende moslimwijk. De kebab werd hier nog steeds op straat bereid en verkocht, maar de straten zelf waren veranderd van een oude, misschien authentieke, uitstraling in de standaard Chinese variant ervan. Dat laatste betekent een plavuizen stoep, huizen die aan een verloren dynastie zouden moeten terug denken, een granieten boog bij de ingang, met koperen (?) beelden van spelende kinderen, etende mensen, of lachende gezichten ervoor. Gelukkig waren de mensen die er werkten niet of nauwelijks veranderd, waren nog altijd even vriendelijk, en een paar herkende ik zelfs van gezicht.

Het Terracotta leger vond ik wel mooi om nog een keer te zien, en dit keer ook te filmen. Ook al was het druk, de ene toergroep na de andere werd naar binnen en buiten geloodst, de aanblik van zoveel verschillende soldaten, bedenkend dat deze allemaal ondergronds waren geplaatst om één dode keizer te beschermen, was wel indrukwekkend. Dat laatste gold ook voor demonstratie waar ik in belandde, pal voor de deur van een groot regeringsgebouw. Terwijl de geblindeerde auto's de poort uitreden, stond een grote groep met voornamelijk ouderen leuzen te roepen die niet geschikt waren voor deze blog (zo werd me verteld door een omstander). Ik probeerde een foto te maken maar werd meteen bij de arm gegrepen door een jongeman die schijnbaar voor de politie werkte. Omdat ik dit te interessant vond om te laten liggen, maakte ik me snel uit de voeten en liep een naastgelegen ziekenhuis binnen. Vanaf de bovenste verdieping, vanuit het toilet, kon ik het geheel mooi in beeld brengen met de videocamera, ook al was het maar voor even. De demonstratie bleek te gaan om één van de grotere problemen binnen de samenleving waar ik eerder over schreef, landonteigening.

Een treinreis verder, waarin ik weer Chinese vrienden voor het leven maakte, zorgde ervoor dat ik in Yichang kwam, gelegen aan de langste rivier van China, de Yangtze. Waar ik in Xian nog in een hostel zat en een kamer deelde met vier anderen was dit in deze minder toeristische stad niet te vinden. Ook was het 1 uur 's nachts toen ik aankwam en dat is geen moment om kieskeurig te worden over de kamer waarin je terecht komt, of in dit geval de inhoud van je portemonnee. De reden om hier te komen was uiteraard de Drie Kloven dam, die ik nog in aanbouw had gezien vijf jaar terug maar nu op volle kracht schijnt te werken. Nauw verbonden met de scriptie die ik geschreven heb, vond ik dit te interessant om te laten liggen. Uiteindelijk liep ik er de hele dag rond, tenminste op de plaatsen waar het toegestaan was, en probeerde me voor te stellen wat het uiteindelijke effect ervan was, is, en zal zijn. De stroom die het genereert, de efficiëntie voor het scheepstransport die omhoog is gegaan, de prestige die het project met zich meebrengt, maar ook de mensen die ervoor hebben moeten verhuizen, de mensen die in een relatieve gevarenzone leven, en de gevolgen ervan voor het milieu.

Vanaf Yichang is de vaart er echt goed in gezet. Even speelde ik met de gedachte om per vliegtuig naar de grens met Hong Kong te gaan maar over land vond ik toch wat avontuurlijker, en zeker interessanter. Met een bus scheurde ik over de snelweg naar Wuhan, een stad waar ik niets te zoeken had, maar waarvandaan sneltreinen richting Shenzhen en Guangzhou (en ook Beijing) vertrokken. Bij aankomst sprong ik in de eerste de beste taxi en liet het kaartje aan de chauffeur zien. Het treinstation waar ik moest zijn, bleek aan de andere kant van de stad te zijn, en het leek me logisch in de buurt ervan een hotel te zoeken zodat ik de volgende ochtend niet in het verkeer kwam vast te zitten. Het station was hypermodern, futuristisch bijna, maar ook gelegen in een niemandsland. Uiteraard zullen hier over een jaar of twee, en waarschijnlijk korter, allerlei faciliteiten te vinden zijn, maar nu was er alleen één weg die erheen leidde, een vrij idiote aanblik eigenlijk. Ik ging wel het station binnen omdat ik mijn grote rugzak daar wilde achterlaten, en in mijn beste Chinees vroeg ik waar dit mogelijk was. Het bleek niet te kunnen maar ik kon wel mijn kaartje omruilen voor een nieuw ticket, voor een trein die twintig minuten later, om vier uur 's middags, zou vertrekken. 3,5 uur later was ik in Guangzhou, of Canton.

Terwijl de trein met 350 kilometer per uur door groene, fris ogende rijstvelden raasde, begon het me wel duidelijk te worden dat deze reis een vervolg moet, of hoort, te krijgen. Toen de zon onderging en de bergen met lange slierten mist werden gevuld kreeg het gevoel dat ik vanuit Hong Kong niet naar huis zou vliegen sterk de overhand. Jammer genoeg liep dat gevoel een flinke deuk op toen ik de videocamera uit mijn tas haalde. Eerst dacht ik dat de lens misschien beslagen was, daarna probeerde ik de reset knop in te drukken, maar een paar minuten later kon ik niet anders dan toegeven dat de instant focus, de manual focus, en de zoom niet meer werkten. Iets later nog een keer geprobeerd, de volgende dag weer, maar niets werkte meer. Omdat de camera in Qingdao al een paar keer uit elkaar is gehaald, er de afgelopen weken af en toe schroefjes uitvielen, en het apparaat twee jaar oud is (het model zelf is meer dan 3 jaar oud), heb ik besloten er geen geld meer aan te besteden voor een eventuele reparatie. Hij heeft weer en wind doorstaan, is gebruikt onder regenachtige, vochtige omstandigheden, heeft op Nederlands ijs gelegen terwijl het sneeuwde, is in Indiase bussen over hobbelwegen gegaan, heeft meerdere vliegtuigen van binnen gezien, zand, stof, zeelucht, ga zo maar door. Het apparaat is gewoon op.

Gisteren kwam ik per sneltrein Hong Kong binnen rijden uit Canton, wat zonder probleem ging, nadat ik de nacht ervoor had in een luxueus hotel geslapen waarvan alleen de bovenste verdiepingen voorlopig in gebruik waren, de rest was nog in aanbouw. Ik kwam daar met geluk terecht en kon voor 20 euro gebruik maken van een kamer die normaal het vijf- of tienvoudige kost. Dat het geld er alsnog uitvliegt, is niet verwonderlijk. Hong Kong is een Westerse Chinese stad, of een Chinese Westerse stad, een wereldstad in ieder geval, waar de prijzen vergelijkbaar zijn met Europa, de VS, en Japan. Een flesje water kost hier vijf keer zoveel als over de grens, voor de kubus waarin ik slaap, betaal ik 15 euro, en voor onder een euro eten, is heel moeilijk. Maar de voornaamste uitgaven zijn tot nu toe ergens anders in gaan zitten, en wel dat ik vandaag besloten heb een nieuwe videocamera te kopen. Gisterenavond heb ik zo'n 5 uur op internet gezocht naar de specificaties van een aantal merken en modellen, gistermiddag bracht ik 2,5 uur door in drie winkels, en als laatste heb ik ook nog gebeld met het thuisfront. Vandaar dat ik vandaag, aan het eind van de middag, met een grote plastic zak op de Star Ferry van Central Hong Kong terug naar Kowloon voer. De inhoud ervan een splinternieuwe Sony videocamera, een vervroegd verjaardagscadeautje dat ik mezelf geef, moet ik maar denken, maar niet ééntje die ik me ieder jaar kan veroorloven.

Met die nieuwe camera hoop ik over een aantal dagen, misschien een week, China weer in te gaan. Een toeristenvisum is inmiddels aangevraagd en staat dinsdag hopelijk in mijn paspoort, de bandjes en mijn oude videocamera stuur ik waarschijnlijk per DHL op, en verder is er nog een hoop van deze stad te zien, te filmen eigenlijk, want ik ben hier al vaker geweest.

Maar ik kan jullie verzekeren, het gaat nooit vervelen!

Zai jian, zoi gin, bai bai, from Hong Kong.