Plankgas door de bergen

Met uitzicht op een klein maar prachtig klooster, de inmiddels in mist gehulde bergtop van 'Mount Kazbeg', en met zojuist een volwaardige maaltijd achter de rug, lijkt me dit een uitstekend moment om aan een korte update te beginnen. Ik ben in het noorden van Georgië, tegen de grens met het Russische Tsjetsjenië, en als het goed is, wordt dit mijn laatste volle dag in een interessant, en op sommige momenten schitterend land.

De afgelopen dagen ben ik veel onderweg geweest, heb ik de nodige kilometers gemaakt, maar heb ik ook een (weliswaar bescheiden) indruk gekregen van de leefwijze van de Georgiërs, een volk dat grotendeels het Christelijk Oosters Orthodox geloof aanhangt. Een mooie uiting hiervan was het Paasfeest, dat vandaag nog steeds in gang is, maar voornamelijk op vrijdag ('Rode Vrijdag') en in de nacht van zaterdag op zondag plaatsvond. Tijdens deze twee dagen was ik even terug in Tbilisi, om het gebeuren mee te maken in opnieuw de Tsminda kathedraal, en een aantal kleinere kerken in en om de stad.

Hoewel ik weinig foto's en video's heb kunnen maken (binnen was het erg moeilijk, vanwege restricties, enorme drukte, en vaak weinig licht), was het wel erg apart om mee te maken. Waar Nederland vorige week waarschijnlijk in de ban was van de troonswisseling stond het Paasfeest in Georgië in het teken van de herrijzenis van Jezus, maar was het ook een uitgelezen moment om samen te komen met familie en vrienden. Als buitenstaander heb ik het feest vooral aan de oppervlakte meegemaakt, de sfeer en entourage rondom de kerken waren bijzonder, en de mensen in de nacht van zaterdag op zondag in een opgetogen stemming. Toegegeven, ik heb het niet hele nacht volgehouden, onder meer omdat ik de ochtend erna alweer in een bus zat richting de volgende bergstreek.

De lange reisdagen, vooral qua tijd, begonnen een kleine twee dagen na het vorige verslag. Zonder te veel in detail te treden, was vooral het begin van de tweedaagse reis, vanuit Alaverdi in Armenië naar Mestia in het Noordwesten van Georgië, het vermelden waard, en tegelijkertijd misschien ook de reden dat het onnodig lang duurde om in Mestia aan te komen.

Een moment van onoplettendheid kan, in eigenlijk iedere mogelijk denkbare situatie, langdurige gevolgen hebben. In Alaverdi, een plaatsje waar een aantal kloosters is te vinden die op de Werelderfgoedlijst staan, maar ook een oude, gedeeltelijk werkende kopermijn, was dit niet anders. Terwijl ik ervan overtuigd was dat ik de juiste keuze maakte door eerst naar het kleine centrum te gaan, bleek de enige bus van de dag die naar de Georgische grens ging een andere route te nemen. Licht geïrriteerd begon ik daarom aan een korte wandeling naar de 'highway' richting Tbilisi, waar ik hoopte op een lift met één van de vele vrachtwagens die op de terugweg waren naar Turkije, Duitsland of zelfs Nederland. Na een vijftal lange opleggers voorbij te hebben zien razen, en ook de personenwagens weinig aanstalten maakten om gas terug te nemen, stopte er een vriendelijk ogende Armeniër die het geen probleem vond me naar het grensplaatsje te brengen.

De jonge man, Arshak, vader van twee kinderen, bleek distributeur van Pepsi koelkasten te zijn in de regio vanaf Alaverdi tot de grens. Waar Coca-Cola, zo vertelde hij, al 17 jaar in Armenië actief is, heeft Pepsi zo'n twee jaar geleden een splinternieuwe fabriek laten bouwen in Yerevan, de hoofdstad van het land, en zit het de grootste wereldwijde concurrent inmiddels op de hielen. Ondanks een aantal korte stops bij kleine, lokale supermarkten had hij de vaart er goed inzitten, waardoor ik nog voor het middaguur door een glimlachende Armeense douanebeambte een exit stempel in mijn paspoort gedrukt kreeg.

Terug in Georgië begon het lange wachten, het overstappen en ook de grappige situaties. Eén van de vele buschauffeurs van die dag raakte lichtelijk in paniek omdat ik (tijdens het wachten) iets te enthousiast was geraakt bij een kleine markt en, al filmend en struinend, de tijd uit het oog verloren was. Nadat de lange Hollander eindelijk terecht was, kon het uit Nederland geïmporteerde voormalige Connexxion busje alsnog vertrekken, de opgelopen vertraging werd me al snel vergeven toen bleek dat de chauffeur groot fan van Ajax was. Diezelfde dag stond ik in Kutaisi aan de kant van de weg met een groot glas bier in mijn hand te wachten op de volgende bus (dat me in de handen was gedrukt door een joviale militair), had ik opnieuw de laatste plaats in het busje naar Zugdidi, en vond ik na twaalven onderdak in een failliet ogend guesthouse, waar ik vers gevangen vis, brood, en wijn geserveerd kreeg.

De volgende dag arriveerde ik dan eindelijk in Mestia, wel pas aan het eind van de middag, omdat ik langer moest wachten totdat de marshrutka (het meest gangbare openbaar vervoer in de Kaukasus) vertrok dan dat we onderweg waren. Mestia is een mooi gelegen bergplaatsje in de Svaneti regio. Het is eeuwenlang geïsoleerd geweest van de buitenwereld en heeft ook in de Sovjet-periode een eigen identiteit weten te behouden. De iconische uitkijktorens, 'koshki', staan in vrijwel alle dorpen en geven op sommige momenten het gevoel dat je in een Middeleeuws tafereel terecht bent gekomen.

In Mestia heb ik veel rondgelopen, het boerenleven gefilmd, en geprobeerd nog verder te raken door met een busje naar Ushguli te gaan, in afstand een korte trip van minder dan 50 kilometer, maar over het onverharde pad een rit die ongeveer drie uur in beslag zou nemen. Helaas strandde dit avontuur op ongeveer driekwart van de route doordat een kleine graafmachine was stilgevallen en het 'doorgaande verkeer' volledig blokkeerde.

Inmiddels gewend aan 'the Georgian Way', stapte ik een drietal dagen later weer in een busje terug naar Zugdidi, om hopelijk op tijd in Tbilisi te zijn voor het Paasfeest. De lokale chauffeur had acht jaar in Ierland in de bouw gewerkt, sprak een aardig woordje Engels en scheen haast te hebben. Het pedaal op sommige plaatsen diep indrukkend leek het alsof hij een plaatselijk snelheidsrecord wilde neerzetten op de slingerende, maar gelukkig redelijk geasfalteerde, bergwegen. Na een uur lang plankgas te hebben gegeven, werd de tot dan toe voorspoedige rit ruw verstoord door een verse 'landslide' (landverschuiving), de route versperrend voor al het verkeer. Na enige voorzichtigheid omdat de bergwand nog altijd onheilspellend gromde, werd de kust veilig verklaard door de lokale wegwerkers en konden graafmachines beginnen de omlaag gevallen rotsblokken en boomstammen het diepe ravijn in te schuiven. Ondanks de twee uur vertraging bereikte ik Tbilisi op dezelfde dag, en op tijd om het Paasfeest bij te wonen.

De rest is geschiedenis.

Het uitzicht op het klooster in Kazbegi is inmiddels vaag geworden, de zon heeft het veld geruimd voor dreigend ogende wolken, een flinke wind is opgestoken en de eerste spatjes regen tikken tegen het raam. Het lijkt erop dat het weer een omslagpunt heeft bereikt, op het moment dat ik de bergen achter me ga laten. Als de terugweg over de Jvari bergpas morgen begaanbaar is (wat normaal wel het geval zou moeten zijn), zit ik morgen tegen het eind van de middag in de nachttrein naar Baku, en verruil ik het Christelijk Orthodoxe Georgië voor het door de Islam gedomineerde Azerbaijan. Ik heb er zin in.

Vanuit het Kaukasus gebergte, wederom een hartelijke groet!